اجتماعی
«نمونه سؤالات درس مطالعات اجتماعي»
1- شناخت علمي را توضيح دهيد. شناختي كه بر پايه اطلاعاتي كه از تحقيق بدست مي آيد را شناخت علمي مي نامند.
2-چرا انسانها دوست دارند با يكديگر رابطه بر قرار كنند؟(2 دليل). ميل طبيعي انسان به اجتماعي زندگي كردن و تاًمين نياز هاي انساني است.
3-فعاليت 4_1.
الف- براي هر يك از موارد زير،دست كم دو الگوي عمل مشخص كنيد:
_خانواده: محبت كردن – تاًمين نياز هاي زندگي
_مهماني: رعايت ادب – پذيرايي
_عبور و مرور در خيابان: آشغال نريختن – رعايت حقوق ديگران
ب- رعايت نكردن اين الگوهاي عمل، براي فرد چه پيامدهايي دارد؟ ديگران فكر مي كنند كه ما كمبود شخصيت داريم
4-احزاب سياسي جز گروهاي هماهنگ محسوب مي شوند يا متضاد؟چرا؟ اختلاف قومي و قبيله اي، تضاد طبقاتي، برخوردهاي اقشار مختلف و وجود احزاب با آرمان هاي گوناگون نمونه هايي از تعارض هاي گروهي در يك جامعه اند كه بعضي از آنها براي بقا و رشد جامعه زيان آور و بعضي مفيدند.
5- حّد هماهنگي و تعارض در جامعه را كدام گروه مشخص مي سازد؟ ملّت
6- نقش اجتماعي را تعريف كرده و دو نقش از نقشهاي تيم فوتبال را بنويسيد. در هر گروه،افراد در جايگاه هاي مختلفي قرارمي گيرند.به هر يك از جايگاه ها كه افراد با قرار گرفتن در آنها بايد الگوهاي عمل خاصّي را رعايت كنند،نقش گفته مي شود؛مثلا در تيم فوتبال ، به دروازباني،دفاع و... نقش مي گويند.
7- آرمان اجتماعي را با ارائه مثال توضيح دهيد. ارزش هاي مشتركي كه هر جمع و جامعه اي براي رسيدن به آنها تلاش مي كند،آرمان اجتماعي آن جمع يا جامعه ناميده مي شود.
8- در يك مدرسه براي تحقق هدف تعليم و تربيت،چه تقسيم كاري انجام مي پذيرد و چه نقش ها و الگوهاي عملي در نظر گرفته مي شود؟ در يك مدرسه براي براي تحقق بخشيدن به تعليم وتربيت،بايد همه نقش ها را تقسيم كرد به عنوان مثال تدريس براي معلّم مديريت براي مدير و نظم بخشيدن به مدرسه براي ناظم.
9- نظام اجتماعي را با ارائه مثال توضيح دهيد. مجموعه ي نقش هاي اجتماعي متقابل به هم پيوسته كه براي تحقق هدفي مشخص پيوند يافته و به صورت يك واحد يك پارچه در آمده اند،نظام اجتماعي گفته مي شود براي مثال :بانك از اين نقش ها تشكيل شده است: رياست- معاونت- حسابدار و ...
10- نظام اجتماعي كل و خرده نظام اجتماعي را توضيح دهيد. به نظام هايي كه جرئي از نظام هاي اجتماعي بزرگترند، خرده نظام گفته ميشود و به نظامي كه در برگيرنده ي نظام هاي ديگر است نظام اجتماعي كل مي گويند.
11- جامعه پذيري را با ارائه دو مثال توضيح دهيد. آماده شدن فرد توسط جامعه براي بر عهده گرفتن نقش ها را جامعه پذيري مي گويند.
12- كنترل اجتماعي چيست؟با مثال.اجتماعي كردن افراد را از طريق اعمال مجازات كنترل اجتماعي مي گويند.
13- تاثيرات خانواده بر نظام اجتماعي كل را نام ببريد. 1_اجتماعي كردن فرزندان 2_مراقبت و نگهداري از كودكان 3_ناتوانان و سالمندان 4_توليد نسل
14- آثار نامطلوب رشد جمعيت را نام ببريد.1_ كاهش رشد اقتصادي2_كاهش امكانات آموزشي 3_كاهش سطح اشتغال4_كاهش امكانات بهداشتي4_كمبود مسكن5_كاهش سطح رفاح6_كمبود امكانات تفريحي
15- دو دليل بقا و پايداري نظام خانواده در طول تاريخ را بنويسيد. اول_ نقش مهم و غير قابل انكار خانواده در زندگي فرد.
دوم_نقش گسترده و تعيين كننده ي خانواده در نظام اجتماعي كل.
16- وجه مشترك همه ي اختلافات زن وشوهر چيست؟ برآورده نشدن انتظارات.
17- سه دليل ناسازگاري زوجين را بنويسيد. الف) در صورتي كه جريان اجتماعي شدن به طور كامل تحقق نيابد.
ب) در صورتي كه افراد به گونه هاي مختلف اجتماعي شوند.
پ) هم چنين براي يك نظام اجتماعي كه در معرض تغيرات سريع است.
18- چگونه مي توان ميزان ناسازگاري را در خانواده ها كاهش داد؟ 1_ ارتباط صحيح ميان زوجين 2_با تغيرات نظام اجتماعي به صورت منطقي كنار آييم3_انتظارات يكديگر را در سطح قابل قبول بدانم
19- الف) فعاليت اقتصادي را تعريف كنيد.بخشي از فعاليت هاي انجام شده در هر نظام به تهيّه ي وسايل لازم زندگي اختصاص مي يابد كه از آن به فعاليت اقتصادي ياد مي شود.
ب)انواع فعاليت اقتصادي را با ارائه مثال بنويسيد. 1_تلاش كشاورزان در زمين هاي كشاورزي
2_فعاليت كارگران و مهندسان در كارخانه ها
20- رابطه اقتصادي را با دو مثال توضيح دهيد.فعاليت هاي اقتصادي در محيط اجتماعي و در ارتباط با ديگران انجام مي شود و موجب برقراري رابطه اي ميان فرد و ديگران مي گردد كه به آن رابطه ي اقتصادي مي گويند. 1_ رابطه ي كارگران با يكديگر در محيط كار 2_ رابطه ي آنها با مهندسان و سركارگران
21- براي هر يك از موارد زير ،سه نمونه رابطه ي اقتصادي بنويسيد :
1_كارمندان در اداره : كارمندان با مدير _ كارمندان با مدير عامل _ كارمندان با ارباب رجوع
2_كشاورزان در مزرعه: با خريدار _با فروشنده _با تجّار
22- يكي از خورده نظام هاي نظام اقتصادي «نظام توليدي» مي باشد. آن را توضيح را دهيد. نظام توليدي به مجموعه ي نقش ها و خورده نظام هايي مي گويند كه حول توليد كالا وخدمات شكل ميگيرد و خود به سه بخش صنعت،كشاورزي و خدمات تقسيم مي شود.
23- مبادله ي كالاها و خدمات در روزگاران گذشته چگونه انجام مي گرفت؟ در زمان گذشته چون ارز نبوده مبادله ها به صورت كالا با كالا صورت مي گرفت.
24- يكي از خورده نظام هاي نظام اقتصادي «نظام پولي و بانكي»مي باشد.آن را توضيح دهيد. نظام پولي و بانكي،همپاي نظام توزيع در سراسر كشور گسترده است و در شكل دهي به فعاليت هاي اقتصادي نقش اساسي دارد؛مثلا:
_در تنظيم قيمت ها و تورم از راه دست كاري بر حجم پول در گردش،خريد يا فروش اوراق قرضه، استقراض دولت از بانك مركزي و ... اثر مي گذارد.
25- براي درك بهتر ميزان تاًثيرگذاري سياست هاي پولي بر نظام اقتصادي،درباره ي آثار سياستهاي پولي زير در كلاس گفت و گو كنيد:
1_وام دهي بانك ها بر ساخت و خريد خانه: وقتي وامي براي ساخت خانه داده شود و خانه اي ساخته شود خيلي ها به خانه هاي خود ميروند وهم پول بانك بر مي گردد هم سازنده سود مي كنند و هم مردم خانه دار مي شوند
26- در فعاليت اقتصادي هدف نهايي چيست؟ رفع نيازهاي افراد است
27- هسته اصلي نظام سياسي كيست؟ دولت
28- دولت چگونه از راه بودجه در اقتصاد دخالت مي كند؟ از راه هاي مختلف بر اقتصاد اثر مي گذارد؛يكي از اين راه ها،تاًثيركسري بودجه بر قيمت ها و ايجاد تورم است. افزايش و كاهش هزينه هاي دولت به خودي خود بر اقتصاد اثر مي گذارد؛
29-يكي از پيامدهاي نامناسب نظام اقتصادي به وجود آمدن تضاد تبقاتي مي باشد ،آنرا توضيح دهيد. نظام اقتصادي از راه ديگري نيزدر جهت ايجادعدم تعادل،ناهماهنگي و تضادعمل مي كند.اين مورد كه مي توان آن رات يكي از پيامدهاي نامناسب نظام اقتصادي دانست،به وجود آمدن تضادّ است.
30- پيامدهاي مناسب و نامناسب نظام اقتصادي رانام ببريد. 1) تحول جامعه2) حفظ حياط مادي 3)تضاد طبقاتي 4)ارزش شدن پول
31- رابطه ي فرد و نظام اقتصادي چند حالت دارد؟آنها را مختصرا توضيح دهيد. الف) گاه فرد در نظام اقتصادي،نقش توليد كننده يا ارائه دهنده ي خدمت يا توزيع كننده را بر عهده مي گيرد .در اين حالت وي شاغل است و فعاليت آن در نقش شاغل است.
32- نتايج وآثار شغل و شاغل شدن را بنويسيد.(7مورد). برخورداري از امكانات مادي_ استقلال_ خلاقيت_ رضايت شغلي_ بزرگ سال شناخته شدن_ منزلت اجتماعي_ قدرت ونفوذ
33- توانايي ها و استعداد هاي لازم براي هر يك از مشاغل زير را بنويسيد:
الف) پرستاري : شغلي كه در آن روحيه ي خدمت به هم نوع ،صبر و حوصله ي زياد ، آرامش رواني و ... لازم است.
ب) كار در بازار: اگر اين فرد روحيه ي خطر كردن و حساگري نداشته باشد،به فرض كه به اين كار مشغول شود.
34- يكي از انواع بيكاري «اشتغال كاذب»مي باشد.آن را با ارائه ي مثال توضيح دهيد. در اشتغال كاذب نيز فرد داراي شغل ودر آمداست ولي شغل وي در نظام اقتصادي نتيجه اي مطلوب ندارد. مشاغلي مانند دلالي و ... .
35- بيكاري پنهان را با ارائه مثالي توضيح دهيد. به شغل هايي كه حداكثر توانايي فرد در آن استفاده نمي شود را بيكاري پنهان مي گويند. مثل مهندسي كه مشغول مسافر كشي است.
36- در قالب يك مثال توضيح دهيد چگونه رشد جمعيّت باعث بيكاري مي شود؟ در يك روستا كه 20 هكتار زمين كشاورزي باشد و 20 خانوار وجود داشته باشد آن وقت به هر خانوار يك هكتار زمين مي رسد ولي اگر تعداد اين خانوارها بيشتر شود در اين حالت يا كار هارا تقسيم مي كنند يا افراد قديمي تر افراد جديد را در خودشان راه نمي دهند ؛ در اين دو حات پديده ي بيكاري پنهان وآشكار به وجود مي آيد و به صورت يك مشك براي مردم اين روستا مطرح مي شود ؛ در ايسن صورت برسي يكي از علل بيكاري را به ما نشان مي دهد و آن عدم تناسب جمعيت و امكانات اقتصادي است.
37- عوامل بيكاري را نام ببريد. 1_ رشد جمعيت 2_ نظام آموزشي 3_ اتوماسيون 4_عدم تعادل در نظام اقتصادي 4_ ركور اقتصادي 5_زير بناي اقتصادي
38- عدم تعادل در نظام اقتصادي چگونه باعث بيكاري مي شود؟ بعضي از مشاغلي كه از آنها با عنوان واسطه ياد ميشود، نيز از اين نوع اند . صاحبان اين مشاغل بدون اين كه در نظام اقتصادي اثر مطلوبي داشته باشند فقط به صورت مجموعه اي از واسطه ها ميان توليد كننده و مصرف كننده قرار گرفته اند.
39- منظور از «ركورد اقتصادي »چيست؟چگونه باعث بيكاري مي شود؟ شرايطي كه در آن عرضه بر تقاضا پيشي مي گيرد و در خريد و فروش كالا ها، روكود ايجاد مي شود . در اين حالت ، فعاليت هاي اقتصاي از رونق مي افتد ، توليد كنندگان از توليد باز مي مانند،افراد از سرمايه گذاري جديد خود داري مي كنند و در نتيجه ، نيروي كاري كه تازه وارد بازار شده است وحتي نيروي كار ماهر، بي كار مي مانند.
40-دولت از چند طريق در اقتصاد دخالت مي كند؟ اشكار ترين اين راه ها دخالت در امور اقتصادي از طريق سياست هاي پولي و مالي است.
41- براي هر يك از مفاهيم «نقش سياسي»و«نظام سياسي» تعريفي بنويسيد. به نقش هايي كه با هدف حفظ تعادل نظام اجتماعي شكل گرفته اند و مي توانند در صورت لزوم از اجبار فيزيكي استفاده كنند،نقش هاي سياسي و به مجموعه ي به هم پيوسته آنها نظام سياسي مي گويند.
42- نظام خود كامه را با نظام قانوني مقايسه كنيد. درنظام خود كامه :قدرت از آن زور مندان است ، حاكم مسلط بر مردم است و ... ولي در نظام قانوني : قدرت از آن مردم است و حاكم نماينده ي مردم است.
43- در نظام سياسي جمهوري اسلامي ايران دو گونه نقش قابل تفكيك است . آنها را بنويسيد.1_نقش هايي كه افراد در آن ها عمدتا به كار هدايت و جهت دهي نظام اجتماعي مشغول اند
2_ نقش هايي كه عمدتا تصميمات و جهت گيري ها را اجرا مي كنند و بازوي اجرايي نقش هاي هدايت كننده اند
44- وظايف و اختيارات نقش رهبري را بنويسيد. 1_فرماندهي كلّ نيروهاي مسلح 2_عزل رئيس جمهور 3_تنفيذ حكم رئيس جمهور
45- وظايف و اختيارات نقش رياست جمهوري را بنويسيد. 1_ رياست قوه ي مجريّه 2_اعطاي نشان هاي دولتي3_نظارت بر كار وزيران
46- وظايف و اختيارات نمايندگان مجلس شوراي اسلامي را بنويسيد. 1_قانون گذاري 2_دادن راًي اعتماد به وزيران3_استيضاح وزيران
47- وظيفه يشوراي نگهبان چيست؟در كنار مجلس شوراي اسلامي كه به كار قانون گذاري مشغول است شوراي نگهبان قرار دارد كه قوانين مصوّب مجلس را از نظر انطباق آن ها با ذشرع و قانون اساسي برسي مي كند.
48-مجلس خبرگان از چه افرادي تشكيل شده؟وظيفه ي اين افراد چيست؟از متخصصان امور ديني تشكيل شده است ،انتخاب رهبر نيزتشخيص عدم صلاحيت رهبري بر اساس معيارهاي قانون اساسي است.
49- منظور از فعاليت سياسي چيست ؟ با مثال. در جامعه فعاليت هاي بسياري براي به دست آوردن نقشهاي سياسي دست يابند. مجموعه ي اين فعاليت ها كه براي دست يابي به اين نقش ها يا اثر گذاري بر آنها انجام مي پذيرد ،فعاليت سياسي شناخته مي شود.
50- وجود احزاب و انجمن ها در يك جامعه چه آثار و نتايجي دارد؟(3مورد)._ از منافع،علايق، آرمان ها وعقايد خويش دفاع كنند؛
_آنها را به صورت قانون و مقررات در آورند؛
_در جهت اجراي آنها بكوشند.
51- درباره ي تاًثيرات نا مطلوب رسانه ها بر جامعه در كلاس با يكديگر گفت وگو كنيد. شايعه پراكني و ترويج بي بندو باري
52-منظور از انتخاب كور چيست؟با مثال. اول بايد شهروند به اين پرسش ها پاسخ دهد:انتظار دارم اين نماينده در مجلس چه كارهايي انجام دهد و چه اهدافي را دنبال كند ؛براي مثال : از اسلام دفاع كند –شهرم را آباد كند و ... . اگر شهروندي نتواند به اين پرسش،پاسخي روشن بدهد،انتخاب او انتخابي كور خواهد بود.
53- راه هاي شناسايي نامزد هاي انتخاباتي را بنويسيد.1) برسي نكاتي است كه نامزد مورد نظر به صراحت در سخنراني ها وتبليغات خود مطرح مي كند.
2) برسي مطالبي است كه مخالفان وي در روزنامه ها،سخنراني ها و محافل مختلف نقل مي كنند
54- سه نمونه ي ديگر از مواردي را كه نشان دهنده ي انتخاب كور فرد در جريان انتخابات است، ذكر كنيد. راًي به چهره ي او – به پول او – راًي دادن براساس تعريف ديگران
55- با ارائه ي مثالي توضيح دهيد چه ارتباطي بين نوع تربيت افراد و انتظارات آنها از سياست گذاران وجود دارد؟ اگر نوع تربيت فرد در خانواده ومدرسه به گونه اي باشد كه با ارزش ها و الگو هاي عمل نظام سياسي متناسب نباشد فرد ونظام سياسي دچار مشكل مي شود . فرظ كنيد فرد در محيطي رشد كند كه هميشه پدر ويا اعضاء به طور مستبدانه تصميم گيري ميكند و اين شيوه را طبيعي مي داند. اين فرد به احتمال زياد در جامعه ي گروه گرا دچار مشكل مي شود
56- مدرسه در ارتباط با نظام سياسي در دو جهت عمل مي كند.آن دو جهت كدامند؟_ايجاد گرايش منفي يا مثبت در فرد نسبت به نظام و عمل سياسي
_ ايجاد مهارت براي انجام عمل سياسي
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
